Wat je politieke voorkeur ook is, het is duidelijk dat er een grote verschuiving heeft plaatsgevonden gisteravond. De PVV wint gigantisch aan terrein, voormalig kabinetspartijen VVD en D66 moeten flink inleveren, GL/PvdA groeit met een derde en nieuwkomer NSC zet zichzelf direct op de kaart.
Het vormgeven van zorg is een van de belangrijkste thema’s geweest in de aanloop naar de verkiezingen. Wat betekent de uitslag van gisteravond voor de zorg? Waar zijn de grootste politieke partijen het over eens? In deze blog nemen we je mee in de verkiezingsprogramma’s en vind je een doorkijkje naar de mogelijke veranderingen die volgen op deze politieke verschuiving.
Mogelijke formaties over links en over rechts
Tijdens de formatie zullen partijen proberen om een meerderheid in de Tweede Kamer te vormen. Dat kan op verschillende manieren. Nu PVV alleen al 37 zetels heeft, hebben zij in een formatie met NSC (20 zetels) en VVD (24 zetels) een meerderheid. Ze gaan dan “over rechts”, zoals het klinkt in de media.
Echter, NSC en VVD hebben in de afgelopen debatten stellig beweerd geen kabinet te gaan vormen met de PVV. Hier komen zij in de 24 uur na de verkiezingsuitslag voorzichtig op terug, een dergelijke overwinning hadden zij waarschijnlijk niet aan zien komen. Een meerderheid zónder de PVV is daarentegen ook mogelijk met de partijen GL/PvdA (25 zetels), VVD (24 zetels), NSC (20 zetels) en D66 (9 zetels).
Formatie voor of tegen marktwerking
Qua plannen liggen PVV en GL/PvdA dicht bij elkaar. VVD staat daar het verst vanaf. Om het te versimpelen: PVV en GL/PvdA pleiten voor een systeem met weinig tot geen marktwerking, VVD voor een systeem met marktwerking en D66, NSC zitten daar tussenin.
.png)
In de mogelijke formaties is rekening te houden met de plaats die zorg heeft binnen het verkiezingsprogramma van de partijen en de plaats van de partijen binnen de formatie. De onderhandelingen kunnen een sterk effect hebben op de uiteindelijke wijzigingen die plaats gaan vinden.
In formatie 1 – PVV, VVD, NSC:
De PVV zal een overtuigende zaak moeten maken voor de transformatie van de gezondheidszorg. In deze samenstelling lijkt het ontmantelen van de marktwerking binnen de gezondheidszorg een beperkte kans van slagen te hebben. Waarschijnlijk zullen investeringen in de regionale ziekenhuizen een plaats krijgen in de kabinetsplannen. Het is onwaarschijnlijk dat de VVD de enorme hervormingen van de peperdure zorg geheel terug zal willen draaien en vindt daar mogelijk voldoende steun vanuit NSC om niet toe te hoeven geven aan de PVV.
In formatie 2 – GL/PvdA, VVD, NSC, D66:
D66 speelt een cruciale rol in deze formatie en lijkt meer te neigen naar GL/PvdA wat betreft de versterkte regievoering door de overheid. Er zullen in deze formatie bijzonder veel concessies moeten worden gedaan. Gezondheidszorg zal hoogstwaarschijnlijk een belangrijke rol spelen in dit proces. Terugnemen van de regietaken voor de overheid kan hier een onderdeel van zijn.
Gevolgen voor gemeenten en inkoopregio’s
De mogelijke veranderingen kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor onze gemeenten en inkoopregio’s. Een echte ontmanteling van de marktwerking, zoals PVV en GL/PvdA die voor ogen hebben, zou drastische gevolgen hebben voor de zorg. Voor sommige aanbieders zal het niet meer aantrekkelijk zijn om zorg te blijven verlenen. De angst van VVD dat deze maatregel innovatie in de zorg tegengaat kan werkelijkheid worden. En voor gemeenten en inkoopregio’s zal het bijvoorbeeld een verschuiving in focus betekenen voor contractmanagers, omdat winstgevendheid een minder grote rol gaat spelen in de gesprekken.
Het eventueel opnieuw opbouwen van bejaardentehuizen kan de verwachte druk op de Wmo (thuiszorg en dagbesteding) verminderen. In feite kunnen ouderen vanuit de Wmo dan gemakkelijker naar de Wlz doorstromen. Hierdoor zouden gemeentelijke uitgaven kunnen afnemen.
Aan de andere kant zou het afschaffen van het eigen risico de druk op de Jeugdzorg en Wmo kunnen vergroten door een grotere toestroom van de zorgvraag, wat op zijn beurt zou kunnen leiden tot een toename van gemeentelijke uitgaven.
Bovendien zou de toegenomen verantwoordelijkheid van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in de jeugdgezondheidszorg een verschuiving van de focus binnen gemeenten kunnen veroorzaken, weg van rechtmatigheid, terug naar inhoud.
Minder marktwerking of meer controle?
In formatiesetting zullen concessies plaatsvinden. In beide formatievoorbeelden zullen partijen het op fundamentele onderwerpen niet eens zijn. Een aantal partijen erkent de grote problemen die de komende decennia opspelen en pleiten ervoor dat er nú iets moet gebeuren om te zorgen dat we daar niet komen.
Heel kort door de bocht, betekent een linkse formatie minder marktwerking en een rechtse formatie meer controle. Een échte systeemwijziging wordt door de PVV en GL/PvdA getrokken, maar deze partijen lijken op andere onderwerpen te ver uit elkaar te liggen om samen te gaan regeren.
Wat zeggen de partijen over…
… marktwerking
Met de decentralisatie van de zorg in 2015 is marktwerking geïntroduceerd. Deze hervorming wordt in menig verkiezingsprogramma aan de kaak gesteld. PVV en GL/PvdA willen de grootste wijziging aanbrengen en zorgen dat marktwerking in de zorg flink wordt ingeperkt. Zo willen beide partijen dat er een verbod komt op winstuitkering, feitelijk betekenend dat er geen B.V.’s meer mogen opereren in de zorg (momenteel zijn er tenminste 2.000 B.V.’s die zorg verlenen). GL/PvdA wil dat de overheid het stuur weer overneemt van de markt; dat suggereert het terugdraaien van de decentralisatie.
D66 wil dat de overheid meer regie (terug)neemt in de zorg en de concurrentie verminderen. Verder wil NSC af van de (buitenlandse) investeringsmaatschappijen die toetreden op de markt. Deze twee partijen lijken minder drastische wijzigingen voor ogen te hebben in de zorg dan de PVV en GL/PvdA.
… eigen risico
Het eigen risico moet afgeschaft of verlaagd worden, zeggen PVV en GL/PvdA. VVD is het daar niet mee eens. In hun programma pleiten ze voor ‘een slim en voorspelbaar eigen risico’ waarbij niet meer jaarlijks wordt geïndexeerd, het eigen risico niet in één keer betaald hoeft te worden (ook NSC onderschrijft dit) en stapeling van eigen bijdrage tegen wordt gaan.
… beschikbaarheid van zorg
Het investeren in regionale ziekenhuizen wordt door PVV, GL/PvdA en NSC in de verkiezingsprogramma genoemd. Omdat afstanden in de regio groter zijn, is het duurder voor ambulances en regionale ziekenhuizen om de spoedeisende hulp op een gewenst peil te houden. Marktwerking drukt deze ziekenhuizen dan ook richting faillissement. Dat moet anders, zeggen deze partijen, en daar komt geld voor beschikbaar.
Daarnaast pleiten PVV en GL/PvdA voor het terugbrengen van de ouderenzorg in verzorgingstehuizen. De NSC noemt de mantelzorg als een van de speerpunten binnen een oplossing voor vergrijzing en er zouden meer bedden geboden moeten worden binnen de Wlz (Wet langdurige zorg). Wat VVD betreft wordt de eerder getrokken lijn doorgezet en komt de verantwoordelijkheid voor ouderenzorg bij huisartsen en wijkverpleging te liggen.
… controle en administratieve lasten
Alle partijen pleiten voor lagere administratieve lasten. Dat betekent dat de verantwoordelijkheid voor goede kwaliteit van zorg, ofwel bij de zorgbehoevende, ofwel bij de professional, komt te liggen. D66 ziet een grotere rol voor de NZa/IGJ en NSC zegt dat het toezicht door de IGJ effectiever moet. In de plannen van de partijen komt het verlagen van overheadkosten wel voor, maar op de vraag ‘hoe?’ wordt weinig verdieping geboden.
Met name PGB’s, die door velen als broedplaats voor fraude wordt gezien, moeten volgens de partijen strenger gecontroleerd en beheerst worden.
%201.svg)
